بیش از یک ماه از اجرای برنامه دوشنبه های «با من بخوان» در مهدکودک های تهران می گذرد؛ برنامه ای که با ابتکار برنامه ترویج کتابخوانی «با من بخوان» و زیر نظر موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان، تجربه ای متفاوت از کتابخوانی و فعالیت های درپیوند با آن را برای کودکان به ارمغان آورده است.

دوشنبه هشتم آبان ماه ۱۳۹۶ هم یاران برنامه «با من بخوان» رسالت خود را در نخستین برنامه دوشنبه های «با من بخوان» در چهار مهدکودک تهران آغاز کردند؛ رسالتی بر دوش برنامه «با من بخوان» تا به کودکان فرصتی دهد لذت خواندن و انجام فعالیت قبل و پس از کتابخوانی را تجربه کنند. تاکنون کودکان در ۱۷ مهدکودک و مقطع پیش دبستانی و دبستان تهران با اجرای برنامه دوشنبه های «با من بخوان»، طعم متفاوتی از لذت کتابخوانی را چشیده اند.

هم یاران «با من بخوان» در برنامه دوشنبه های «با من بخوان» برای کودکان کتابخوانی و فعالیت های در پیوند با آن را اجرا می کنند. بر همین اساس ابتدا فعالیت های قبل از بلندخوانی انجام می دهند و پس از آن کتابی باکیفیت را برای کودکان بلندخوانی می کنند. سپس فعالیت های پس از بلندخوانی را برای درگیری هر چه بیشتر کودکان و آموزش غیرمستقیم مفاهیم و پیام های نهفته در کتاب اجرا می کنند.

فعالیت های پس از بلندخوانی عبارت است از:

پرسیدن سوال های باز درباره داستان خوانده شده از کودکان؛

بازی گروهی فیزیکی همچون توپ بازی یا عمو زنجیرباف در پیوند با داستان خوانده شده برای تقویت حرکات درشت بدنی کودکان و تقویت مهارت همکاری گروهی؛

بازی های گروهی فکری برای تقویت مهارت های تفکر و حل مسئله؛

انجام فعالیت ها و بازی هایی با هدف تقویت مهارت های ظریف حرکتی در کودکان همچون خمیربازی؛

و اجرای نمایش خلاق پس از بلندخونی به عنوان بهترین راه آموزش غیرمستقیم.

در ادامه آنچه می خوانید بخشی از گزارش هم یاران «با من بخوان» است که از تجربه کتابخوانی و انجام فعالیت های درپیوند با آن و همچنین واکنش های جالب آن ها در رویارویی با کتاب می گویند.

در برنامه «با من بخوان» تمامی فعالیت ها و بازی ها را در پیوند با کتابخوانی انجام می دهیم

ریحانه عسگری، همیار «با من بخوان» در برنامه دوشنبه های کتابخوانی تجربه خود را از حضور در برنامه و مواجهه کودکان با کتابخوانی و انجام فعالیت های پس از آن اینگونه بیان می کند:

«برای بچه های مهد کتاب «مرغ سرخ پاکوتاه» را بلندخوانی کردم. کتاب که تمام شد، پرسش هایی را در پیوند با داستان مطرح کردم که بچه ها با ذوق و شوق پاسخ می دادند.

«یکی از بچه ها می گفت با اینکه قبلا هم این کتاب را برایش خوانده بودند اما باز هم مشتاق بود بشنود. سپس بازی های مختلفی را شروع کردیم. بازی هایی که کودکان را وادار به حرکت می کرد یا بازی هایی که سرعت عمل آنان را تقویت می کرد. یکی از بازی هایمان پخت نان بود. همه با هم شروع کردیم به پخت نان. حتی بچه هایی هم که در بخش کتابخوانی، علاقه ای نشان نداده بودند و من آنان را به حال خود گذاشته بودم که هر کار دیگری دوست داشتند، انجام بدهند، در بخش فعالیت ها به ما پیوستند.

«به مربی ها توضیح دادم که درست است شما بسیار خلاق هستید و شاید مشابه همین فعالیت ها را با کودکان از پیش انجام داده باشید، اما تفاوت ما این است که تمامی فعالیت ها را در پیوند با کتابخوانی انجام می دهیم و از این طریق حتی کودکانی هم که به کتابخوانی علاقه مند نیستند، در بخش انجام فعالیت های پس از خواندن، کم کم به کتاب خواندن هم علاقه نشان خواهند داد.»

می خواهیم با دوشنبه های «با من بخوان» اهمیت بلندخوانی را یادآور شویم

هانیه بدری، دیگر هم یار برنامه دوشنبه های «با من بخوان» از تجربه کتابخوانی با کودکان در مهدکودک می گوید:

«هنگامی که فعالیت های قبل از بلندخوانی را با بچه ها انجام می دادم، آن قدر کنجکاو و مشتاق شنیدن اصل داستان شده بودند، که دوست داشتند زودتر از انجام فعالیت ها بگذرم و کتابخوانی را آغاز کنم.

«از یکی دو نفر پرسیدم چند تا کتاب در خانه دارید؟ یکی از آن ها گفت من کتاب دوست دارم اما مادرم برایم نمی خرد. دو تا از بچه ها حتی به شدت اصرار داشتند که آن ها کتاب را بخوانند. آن قدر اصرار کردند تا صدای باقی کودکان درآمد. بعدا فهمیدم کتابی را که همیشه برایشان در منزل می خوانند، از حفظ هستند و فکر می کنند محتوای هر کتابی، شبیه به همان کتاب خانه خودشان است. وقتی بعداً کتاب را به دست یکی از آن دو نفر دادم تا برایم بخواند، شروع کرد از حفظ داستان یک شاهزاده ایرانی را گفت.

یکی از بچه های پیش دبستانی کمی بی حال و مریض احوال بود و هنگام دور نشستن و کتاب خواندن با ما همراه نشد اما ترتیب نشستن بچه ها را جوری قرار دادم که او هم تصاویر کتاب را ببیند. حین خواندن حواسم به او بود. زیرچشمی نگاه می کرد، گردن می کشید و گاهی با ما می خندید.

مشتاقیم با پیشبرد برنامه دوشنبه های «با من بخوان» نه تنها کودکان را به کتابخوانی بیشتر علاقه مند کنیم، بلکه اهمیت آن را برای بزرگسالان نیز یادآور شویم.»

هنگام بلندخوانی، پرجنب وجوش ترین بچه ها هم آرام گرفتند

الهام کرمانی، هم یار برنامه دوشنبه های «با من بخوان» تجربه خود را از نخستین اجرای خود این گونه بیان می کند:

« بعد از آشنایی با بچه ها، به عنوان فعالیت پیش از بلندخوانی، شروع به بازی با توپ کردیم. بچه ها در همکاری و بازی گروهی کمی ضعف داشتند. تمام تلاشم را می کردم تا با یکدیگر هماهنگ شوند. یک مشکل دیگری که با آن موجه بودم، خجالتی بودن و عدم تمایل کودکان به حرف زدن در جمع بود. تشویق شان می کردم اگر دوست دارند، راحت حرفشان را بزنند. خیلی زمان برد اما با شروع کتابخوانی، بچه ها کمی راحت تر شدند.

کتابخوانی که آغاز شد، بخش بلندخوانی آن قدر برایشان جذاب بود که پرجنب وجوش ترین کودکان هم تا پایان کتابخوانی نشستند. مرحله بعد درباره کتاب گفت وگو کردیم که اکثرشان در این فعالیت هم شرکت کردند. خلاصه آن روز بچه ها تجربه متفاوتی از کتابخوانی داشتند که نشان می داد می شود آن ها را به کتابخوانی علاقه مند کرد.»

واکنش کودکی دوساله به کتابخوانی

فاطمه بیرانوند، هم یار دیگر دوشنبه های «با من بخوان» نیز واکنش های کودکان به کتابخوانی را اینگونه بازتاب می دهد:

«هفته پیش در مهدکودکی، سه چهار تا از بچه های ۲ تا ۳ سال واکنش های خیلی جالبی به کتاب «مرغ سرخ پاکوتاه» نشان می دادند. یکی از آن ها که دو سال و نیمه بود، بی نهایت ذهن فعالی داشت و هم زمان بامن جمله های دارای ریتم و وزن را همان لحظه تکرار می کرد. خیلی دقیق به خواندن من گوش می کرد، چشم به کتاب و حرکات من دوخته بود و خوب حرکت های من را تکرار می کرد.

یکی دیگر هم ۲ ساله بود که آمد جلوتر تا آن قسمت کتاب که سمت خودم بود را ببیند؛ چون من بخشی از کتاب را که می خواندم سمت آن ها گرفته بودم و صفحه دیگر کتاب به سمت خودم برگشته بود.»

نخستین روز مهرماه ۱۳۹۶، دولت ایران، روزهای دوشنبه را به عنوان روز کتابخوانی در مهدکودک ها اعلام کرد. در همین راستا موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان نیز برنامه دوشنبه های با من بخوان را راه اندازی کرد. بر اساس این برنامه، هم یاران «با من بخوان»، برنامه ترویج کتابخوانی موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان، دوشنبه هر هفته، برنامه کتابخوانی و انجام فعالیت های در پیوند با آن را در مهدکودک ها و مدارس ابتدایی متقاضی، به رایگان اجرا می کنند.