خبر تيراندازي در مركز آموزشي كهريزك كه چندي پيش اتفاق افتاد و سربازي باعث كشته شدن هم خدمتي های خود شده بود دردناك و ناراحت كننده بود؛ چه آنكه هركدام از اين جوانان چه ضارب و چه مضروب سرمايه هاي اجتماعي و آينده سازان كشور هستند و سربازي براي ساختن است نه سوختن. واقعيت امر آن است كه دوسال از عمر جوانان در امر مقدس سربازي مي گذرد. دوراني كه تمام وقت شان براي امور آموزش نظامي طي نمي شود و خواه ناخواه اوقات فراغت زيادي دارند كه بايد به گونه اي بگذرانند ولي از اين ظرفيت ها استفاده مطلوبي نمي شود، درحالي كه شرايط پادگان ها بايد پرورشي باشد تا شاهد چنين اتفاقاتي نباشيم. يكي از فعالان فرهنگي كه اوايل دهه 90 در پادگاني در ارتش دوران سربازي خود را گذرانده بود مي گفت تأسف مي خوردم وقتي مي ديدم سربازي در پادگان خدمتش حتي نمي توانست فرم خود را پر كند چون سواد نداشت. وي مي گويد:در آن زمان من به عنوان سرباز روانشناس در پادگان بودم که با مسئول عقيدتي پادگان صحبت كردم تا طي اين مدت، فضايي ايجاد شود كه سربازان بيسواد سواد ياد بگيرند. از اين طريق می توان كارهاي فرهنگي خوبي در پادگان انجام داد اما ذهنيت وي از فعاليت فرهنگي چيزي نبود كه انتظار داشتم بدتر از همه آن بود كه او مسئول عقيدتي آن پادگان بود و كار فرهنگي و عقيدتي كه دنبال مي كرد در اين حد بود كه سربازان صفر را هنگام نماز به خط مي كرد و به نمازخانه مي برد، به گونه ای كه حتي گاه سربازاني نماز هم بلد نبودند ولي بايد براي نماز جماعت به صف مي شدند و اين نبود تفكر پرورشي در آن پادگان عذاب دهنده بود. در همه جاي دنيا دوران سربازی وجود دارد، چراكه براي بلوغ اجتماعي و بالا بردن آگاهي هاي نظامي آنان ضروري است اما نكته اينجاست عمده اين افراد سربازان معمولي هستند كه در سنين 18 و 19 سالگي به سربازي رفته اند و هنوز شخصيت اجتماعي آنها كاملاً شكل نگرفته است؛ متأسفانه نگاهي كه در كشور ما نسبت به بحث سربازي وجود دارد درست نيست به ویژه درخصوص سربازان صفر كه به خاطر تنهايي، دوري از خانه و خانواده و... برايشان پادگان به محل مستعدي براي برخي از ناهنجاري ها تبديل شده است تا از اين طريق زمان طولاني ای كه مجبور به ماندن هستند را طي كنند، درحالي كه هيجانات جواني و كنجكاوي آنها در اين دوره به اوج مي رسد، لذا بايد درست هدايت شوند. از نظر كارشناسان روانشناسي و جامعه شناسي دو اصل انگيزه و محيط براي رشد افراد بسيار اهميت دارد به خصوص در فضاي پادگان ها كه نياز به توجه زيادي دارد و بايد بستر فرهنگي مطلوبي در پادگان ها ايجاد شود. شايد متوليان امر بگويند در پادگان كتابخانه داريم ولي تعداد كمي از آن استقبال مي كنند اين حرف درست و به جا، اما مسئله مهم و اساسي بحث انگيزه سازي و فرهنگ سازي ميان سربازان است كه بايد مورد لحاظ قرار داد. قدر مسلم با توجه به انگيزه هاي نامتناهي انسان و در مقابل محدوديت هاي فضاي پادگان كه بايد به اجبار دوسال آن را پشت سر بگذرانند فرهنگ سازي مطالعه و كتاب خواني بين سربازان تأثيرگذاري خوبي مي تواند داشته باشد و افراد تحت يك مديريت مناسب مي توانند درمسير تعالي قرار گيرند. حداقل محصول كار آن است كه فرد پس از پايان دوران خدمت به يك کتاب خوان حرفه اي تبديل شده است به خصوص سربازاني كه از سن كم وارد دنياي پادگان شده اند و به دليل شرايط شخصيتي احساسي تر و عاطفي تر از بقيه هستند بهتر مي توانند به رمان و داستان هاي خوب عادت كنند. بهترين الگو رهبرمعظم انقلاب است كه خودشان كتاب خوان حرفه اي هستند و بدون هيچ ابايي از جايگاهي كه دارند خواندن رمان هاي مشهور را توصيه كرده اند، لذا مي توانیم در فضاي پادگان ها از اين نوع كتاب ها ترويج كنيم يا كتاب هايي درباره شخصيت هاي بزرگي مانند پروفسور حسابي، ابن سينا، كتاب هايي درباره اسراي جنگ مانند «چه كسي قشقره ها را مي كشد؟»، درباره زندانيان سياسي مثل احمد احمد، عزت شاهي و... تا در فضاي پادگان كه اوقات فراغت افراد به نسبت بيشتر است، از لحاظ رواني و تزريق روحيه اميد و ديانت مؤثر باشد. فراموش نكنيم گاهي برخي از امور فرهنگي فقط به تبليغ و تشويق نياز ندارند، بلكه برنامه ريزي و استفاده از زيرساختارهاي موجود و هدايت جوانان هم ضروري است. الزامات در اين امر مي تواند به راحتي بدون كمترين هزينه ممكن باشد. سعی کنیم كتاب خواني را به پادگان ها ببريم. اگر همت و عنايت مسئولان شامل حال سربازان كشور شود مطمئناً اين دوسال كه تقريباَ خاطره مشترك خيلي ها هم است بهترين زمان براي رونق دادن مطالعه وكتاب خواني هم خواهد بود.

نویسنده: معصومه طاهري

منبع: روزنامه جوان